చంద్రుడిపైకి చైనా తొలి రోవర్

అంతరిక్షంలో చైనా మరో మైలు రాయిని అధిగమించింది. తన తొలి రోవర్ ను చంద్రుడిపై విజయవంతంగా దించి ఈ ఘనత సాధించిన మూడో దేశంగా అవతరించింది. దీంతో చందమామపైకి వ్యోమగామిని పంపాలన్న లక్ష్యం దిశగా ఆ దేశం కీలక ముందుడుగు వేసినట్లయింది. చంద్రుడిపైకి రోవర్ ను పంపడం, దాదాపు నాలుగు దశాబ్దాల తర్వాత ఇదే మొదటిసారి. ఈ సందర్భంగా చైనా ఉపగ్రహ ప్రయోగంపై సమగ్ర వ్యాసం...

చాంగ్- ఈ 3 ఉపగ్రహ ప్రయోగం విజయవంతం కావడంతో చైనా అరుదైన రికార్డు సృష్టించింది. ఇప్పటివరకు ఈ ఘనతను అమెరికా, సోవియట్ రష్యా దేశాలు సాధించాయి. 1970ల తర్వాత చంద్రుడిపై ఒక మానవ నిర్మిత ఉపగ్రహం సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్ లో సఫలీకృతం కావడం ఇదే మొదటిసారి. చంద్రుడిపైన ఇంద్రధనుస్సుల అఖాతం (Bay of Rainbows) గా పిలిచే చోట చాంగ్- ఈ 3 ఉపగ్రహం దిగింది.
చంద్రుడి ఉపరితలంపై సక్రమంగా దిగడం కోసం కొద్ది నిమిషాలు అటూ ఇటూ తిరిగిన చాంగ్- ఈ 3 ఎట్టకేలకు చంద్రుడిపై దిగింది. ఇందులో మనుషులెవరు లేరు. సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్ వల్ల ఉపగ్రహానికి ఎటువంటి నష్టం జరగలేదు. గతంలో ప్రయోగించిన ఛాంగ్’ ఈ -1, ఛాంగ్’ ఈ -2 ఉపగ్రహా ప్రయోగాలు విఫలమవడంతో ఛాంగ్’ ఈ -3 ప్రయోగంలో చైనా తగు జాగ్రత్తలు తీసుకుంది. 2007లో జరిగిన ఛాంగ్- ఈ 2 ప్రయోగంలో నియంత్రిత పద్ధతుల్లో ఉపగ్రహాన్ని క్రాష్ ల్యాండింగ్ చేశారు.

ప్రయోగం జరిగిన తీరు:
ఛాంగ్’ ఈ -3 అనే ఈ వ్యోమనౌకను లాంగ్ మార్చ్-3బి రాకెట్ ద్వారా చైనా అంతరిక్షంలోకి ప్రయోగించింది. అందులో ల్యాండర్ తో పాటు “యుతు’ (కుందేలు అని అర్థం) అనే రోవర్ కూడా ఉంది. ఇది చంద్రుడిపై ఉన్న సైనస్ ఇరీడియం(sinus iridum) అనే ప్రాంతంలో దిగినట్లు బీజింగ్ ఏరో స్పేస్ నియంత్రణ కేంద్రం తెలిపింది. అంతకుముందు ఇది జాబిల్లి ఉపరితలానికి ఎగువన 15 కిలో మీటర్ల ఎత్తు నుంచి క్రమంగా కిందకి దిగుతూ వచ్చింది. వంద మీటర్ల ఎత్తుకు దిగాక కొద్దిసేపు నిలిచిపోయింది. అక్కడి నుంచి సెన్సర్ల సాయంతో ల్యాండింగ్ ప్రాంతాన్ని నిశితంగా పరిశీలించింది. ఎలాంటి అవరోధాలు లేని ప్రాంతాన్ని ఎంపిక చేసుకొని ఆ తర్వాత మెల్లగా దిగుతూ ఉపరితలంపై కాలు మోపింది. ఇలా సురక్షితంగా దిగడం అత్యంత సంక్లిష్టమైన ప్రక్రియ. చంద్రుడి ఉపరితలానికి వ్యోమ నౌక ఎంత దూరంలో ఉందో తెలుసుకోవడానికి, ఇతర లెక్కలు కట్టడానికి, కచ్చితమైన ల్యాండింగ్ ప్రదేశాన్ని గుర్తించడానికి ఛాంగ్’ ఈ -3 ఆటో కంట్రోల్ వ్యవస్థపై ఆధారపడింది. ఈ క్రమంలో థ్రస్టు ఇంజిన్ బాగా ఉపయోగపడింది.

ల్యాండర్ నుంచి విడిపోయాక రోవర్ చంద్రుడి ఉపరితలంపై సంచరిస్తూ దాని నిర్మాణం, ఉపరితల పదార్థాల పరిశీలన, సహజ వనరుల కోసం అన్వేషించడం వంటివి చేస్తుంది. ల్యాండర్ ఏడాది పాటు, రోవర్ మూడు నెలల పాటు సేవలు అందిస్తాయి.

సాఫ్ట్ ల్యాండింగ్:
చంద్రుడిపైకి 15 కి.మీ. దూరం నుంచే వేరియెబుల్ థ్రస్ట్ ఇంజిన్ వేగం క్రమంగా తగ్గిస్తూ వ్యోమనౌకను భూమికి 100 మీటర్ల దగ్గర్లోకి తీసుకొచ్చారు. చంద్రుడి ఉపరితలంపై రాళ్లు, అడ్డంకులు లేని తగిన స్థలాన్ని సెన్సర్లతో గుర్తించి, తర్వాత షాక్‌అబ్జార్బర్ల సాయంతో రోవర్ నెమ్మదిగా నాలుగు కాళ్లు మోపింది. అత్యంత కీలకమైన ఈ ప్రక్రియంతా వ్యోమనౌకకు, దాని పరికరాలకు ఎలాంటి నష్టం కలగకుండా 12 నిమిషాల్లో ఆటోమేటిక్‌గా జరిగిపోయింది.

ప్రయోగ పరికరాలు:
టెలిస్కోప్:ఛాంగ్’ ఈ -3 ఉపగ్రహం తనతో పాటు ఒక టెలిస్కోపును తీసుకెళ్లింది. ఈ టెలిస్కోపుకు ‘ఛాంగ్’ ఈ -3 ప్రోబ్’ అని నామకరణం చేశారు. ఇది సంవత్సరం కాలం పాటు చంద్రుడిపై విధులు నిర్వర్తిస్తుంది. చంద్రుడి ఉపరితలం పై నుంచి విశ్వాన్ని పరిశీలించడానికి ఛాంగ్’ ఈ -3 ప్రోబ్ ను పంపించారు.

కెమెరా: అతి నీలలోహిత కిరణాలతో పని చేసే కెమెరాను ఛాంగ్- ఈ 3 ఉపగ్రహం పై అమర్చారు. ఈ కెమెరా ద్వారా భూమిని దానిపైన వాతావరణాన్ని అధ్యయనం చేస్తారు.

రోవర్: టెలిస్కోపు, కెమెరాలతో పాటు ఛాంగ్’ ఈ -3 ఉపగ్రహం పైన ఒక రోవర్ కూడా ఉంచారు. ఇది సూర్య శక్తితో పని చేస్తుంది. మూడు నెలలపాటు చంద్రుడిపై పని చేసే ఈ రోవర్ కు ‘యుతు’ అని నామకరణం చేశారు. చంద్రుడి ఉపరితలం పై భాగంలో ఉండే మట్టిని 100 గజాల వరకూ ఇది అధ్యయనం చేస్తుంది.

ఈ రోవర్ లాండర్ నుంచి విస్తరించడానికి, స్వతంత్రంగా చంద్రుని ఉపరితలం అన్వేషించడానికి రూపొందించారు. ఆరు చక్రాలు కలిగిన ఈ రోవర్ ను షాంఘై ఏరోస్పేస్ సిస్టమ్ ఇంజినీరింగ్ ఇనిస్టిట్యూట్ లో 2002 లో అభివృద్ధి చేయటం ప్రారంభించారు. మే 2010 లో రోవర్ అభివృద్ధి ప్రక్రియ పూర్తయింది. రోవర్ నిలబడినపుడు ఎత్తు 1.5 మీటర్లు (4.9 అడుగులు) ఉంటుంది. బరువు సుమారు 120 కిలోలు (260 lb). ఇది సుమారు 20 కిలోల పేలోడ్ (మోయగల బరువు) సామర్థ్యం కలిగి ఉంటుంది.

ఈ రోవర్ వాస్తవ సమయంలో వీడియో ప్రసారం చేయగలదు. అంతే కాకుండా తవ్వకాలు జరపడం, మట్టి నమూనాలపై సాధారణ విశ్లేషణలు చేయగలుగుతుంది. దీనికి ఉన్న ఆటోమేటిక్ సెన్సార్ల వల్ల ఇది ఇతర వస్తువులతో ఢీ కొనకుండా చక్కగా నావిగేట్ చేసుకోగలదు (ప్రయాణించగలదు). రోవర్ కు అమర్చిన సోలార్ ప్యానెల్ ద్వారా కావాల్సిన శక్తి అందుతుంది. ఆరు చక్రాలు కలిగిన ఈ రోవర్ ను 3 చదరపు కిలోమీటర్ల ప్రాంతంలో 3 నెలల మిషన్ సమయంలో గరిష్టంగా 10 కిలోమీటర్లు (6.2 మైలు) ప్రయాణించి అన్వేషించేలా రూపొందించారు. ఛాంగ్’ ఈ -3 ప్రోబ్, రోవర్ లు రెండూ ఒకదానికొకటి ఫోటోలు తీసుకొని భూమికి పంపిస్తాయి.

బే ఆఫ్ రెయింబోస్ ప్రాధాన్యత:
Bay of Rainbows ప్రాంతాన్ని చైనా ఉద్దేశ్యపూర్వకంగానే ఎన్నుకుంది. ఈ ప్రాంతంలో సూర్యరశ్మి తగినంతగా సోకుతుంది. సుదీర్ఘ దూరాలకు సమాచారాన్ని చేరవేయడానికి ఇది అనువుగా ఉండే ప్రాంతం. అందుకే చైనా ఈ ప్రాంతాన్ని ఎంచుకుంది. ఈ ప్రాంతాన్ని ఇంతవరకు ఎవరూ అధ్యయనం చేయలేదని కూడా తెలుస్తోంది.

ప్రయోగం ప్రాధాన్యత:
చంద్రుడిపై అమెరికా, సోవియట్ రష్యాలు ప్రయోగించిన ఉపగ్రహాలు దిగినప్పటికీ ఈ ఫీట్ ఇప్పటికీ అంతరిక్ష శాస్త్రజ్ఞులకు ఒక సవాలే అని తెలుస్తోంది. చంద్రుడిపై వాతావరణం లేకపోవడం దీనికి కారణం. వాతావరణం లేనందున (గురుత్వాకర్షణ శక్తి అత్యంత తక్కువ) పారాచ్యూట్ ల సహాయంతో చంద్రుడిపై దిగడానికి వీలు లేదు. రాకెట్ మోటార్ల ద్వారానే ఉపరితలంపై దిగాల్సి ఉంటుంది. సరైన కోణంలో, సరైన వేగంతో దిగితేనే ల్యాండింగ్ సులభం అవుతుంది. లేనట్లయితే ఉపగ్రహం దెబ్బతినడం, ప్రయోగం విఫలం కావడానికీ అవకాశం ఉంది. ఈ అంశాల రీత్యా చైనా ప్రయోగం విజయవంతం కావడం చెప్పుకోదగ్గ విషయమే.

2007 లో చంద్రుడి చుట్టూ పరిభ్రమించే లక్ష్యంతో ఛాంగ్ ఈ -1, 2010 లో ఛాంగ్ ఈ -2 ను చైనా ప్రయోగించింది. ఈ రెండు ప్రయోగాల ద్వారా చంద్రుడి ఉపరితలాన్ని చైనా క్షుణ్ణంగా అధ్యయనం చేసినట్లు తెలుస్తోంది. ఈ అధ్యయనం ద్వారానే Bay of Rainbows ప్రాంతం ఉపగ్రహ ప్రయోగాలకు అనువైన ప్రాంతంగా చైనా గుర్తించింది. ఛాంగ్’ ఈ -1 ప్రయోగంలో చంద్రుడి పూర్తి దృశ్యాన్ని ఆపోసన పట్టిన చైనా ఛాంగ్’e ఈ 2 ద్వారా తాజా సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని పరీక్షించుకుంది. ఛాంగ్’ఎ అంటే చైనా భాషలో ‘చంద్ర దేవత’ అని అర్ధం.


చాంగ్ ఈ 3 వివరాలు:
మిషన్ రకం : లాండర్, చంద్ర రోవర్
నిర్వహించే సంస్థ: CNSA (China National Space Administration)
మిషన్ కాలము : 3 నెలలు
అంతరిక్ష నౌక వివరాలు
తయారీ దారుడు: షాంఘై ఏరోస్పేస్ సిస్టమ్ ఇంజనీరింగ్ ఇనిస్టిట్యూట్
దిగినప్పుడు ద్రవ్యరాశి: 1200 కిలోలు
రోవర్: 120 kg (260 lb)
రోవర్ కొలతలు : 1.5 m (4.9 ft) high

Start of mission
Launch date 1 డిసెంబర్ 2013, 17:30 UTC
రాకెట్ చాంగ్ జెంగ్ 3B Y-23
Launch site క్సిచాంగ్ శాటిలైట్ లాంచ్ సెంటర్-2

Lunar orbiter
Orbital insertion 6 డిసెంబర్ 2013, 2:30 UTC
Lunar rover
Landing date 16 డిసెంబర్ 2013
ల్యాండింగ్ సైట్: సినస్ ఇరిడమ్

చాంగ్ ఈ 3:
ఒక చంద్ర మండల శోధన మిషన్, ఒక రోబోటిక్ లాండర్ మరియు ఒక రోవర్ తో ఉన్న దీనిని చైనా నేషనల్ స్పేస్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ నిర్వహిస్తుంది. చైనీస్ చంద్ర అన్వేషణ కార్యక్రమం రెండో దశలో భాగంగా 1 డిసెంబర్ 2013 న చాంగ్ ఈ 3ని విజయవంతంగా ప్రారంభించింది. ఇది చైనా యొక్క మొదటి చంద్ర రోవర్. 1976 లోని సోవియట్ లూనా 24 మిషన్ తరువాత 37 సంవత్సరాలలో చంద్రునిపై సున్నితంగా దిగిన మొదటి అంతరిక్ష నౌక. దీనికి చాంగ్ ఈ అని చైనీస్ పురాణ చంద్రుడి దేవత పేరు పెట్టారు. ఈ చంద్ర ప్రోబ్ యుతు (కుందేలు లేదా జాడే రాబిట్ అని కూడా అంటారు) పేరును ఆన్లైన్ పోలింగ్ ద్వారా ఎంపిక చేశారు. చైనీస్ పురాణం ప్రకారం ఒక తెల్ల కుందేలు చంద్రునిపై జీవిస్తుంటుంది అనే నమ్మకంతో ఈ పేరు పెట్టారు.

చంద్రుడిపై పరిశోధనల్లో రెండో దశ..
చంద్రుడిపై చేస్తున్న పరిశోధనల్లో రెండో దశలో భాగంగా చైనా ఈ చాంగ్-3 ప్రయోగం చేపట్టింది. తొలిదశలో భాగంగా 2007లో పంపిన చాంగ్-1, 2010లో పంపిన చాంగ్-2 వ్యోమనౌకలు చంద్రుడి చుట్టు మాత్రమే తిరిగి సమాచారాన్ని సేకరించాయి. కానీ ఇపుడు పంపిన ఈ రోవర్‌ చంద్రుడిపై దిగింది. ల్యాండర్ దిగినచోటే ఉండి పరిశోధనలు కొనసాగిస్తుంది. ఖగోళ వస్తువుల మీదా దృష్టిపెడుతుంది. మూడునెలల తర్వాత ల్యాండర్ నుంచి రోవర్ విడిపోతుంది. మూడు నెలలపాటు మూడు చదరపు కి.మీ. ప్రాంతంలో తిరుగుతూ చంద్రుడి అంతర్నిర్మాణాన్ని, ఉపరితలాన్ని సర్వే చేస్తుంది. సహజ వనరుల కోసం అన్వేషణ సాగించనుంది.

చైనా ప్రయోగంపై విమర్శలు:
ఇప్పటి అంతరిక్ష ప్రయోగం కేవలం శాంతి ప్రయోజనాల కోసమేనని చైనా చెబుతోంది. కానీ అమెరికా రక్షణ విభాగం మాత్రం చైనా అంతరిక్ష సాధ్యాలు పెరుగుతుండడాన్ని నిరోధించాలని చెబుతోంది. దీనివల్ల రణతంత్రం తప్ప మరేమీ ఉండబోదని అంటోంది. మానవ సహిత అంతరిక్ష ప్రయోగాల్లో సాంకేతిక సాధనలను ఇతరదేశాలతో ముఖ్యంగా అభివృద్ధి చెందిన దేశాలతో పంచుకుంటామని, ఇతరదేశాల వ్యోమగాములకు శిక్షణ ఇస్తామని చైనా వెల్లడించింది.

భవిష్యత్తు కార్యక్రమాలు:
2017 లో మరో ఉపగ్రహాన్ని ప్రయోగించడానికి చైనా సన్నాహాలు చేస్తోంది. ఈసారి ప్రయోగంలో ప్రోబ్, రోవర్ లను చంద్రుడి మీదకు పంపనున్న చైనా ప్రోబ్ ను తిరిగి భూమి మీదకు తెచ్చే ప్రయత్నంలో ఉన్నట్టు తెలుస్తోంది. 2020 నాటికి అంతరిక్షంలో ఒక ప్రయోగశాలను ఏర్పాటు చేసుకునే దిశగా చైనా కృషి చేస్తోంది. అంతరిక్షంలోకి మనిషిని పంపడానికి 1992లోనే ప్రయత్నం ప్రారంభించిన చైనా 2003 నాటికి సఫలం అయింది. 2003 లో తమ మొదటి టైకోనాట్ (అమెరికాకు ఆస్ట్రోనాట్, రష్యాకు కాస్మోనాట్) ఐన ‘యాంగ్ లివీ’ ను అంతరిక్షంలోకి పంపింది. ఈ ప్రయోగాలన్నీ పెరుగుతున్న చైనా ప్రభావాన్నీ, అభివృద్ధి చెందుతున్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్నీ తెలియజేస్తున్నాయనడంలో ఎటువంటి సందేహం లేదు

అంతరిక్షంలో భారత్, చైనా పోటా పోటీ - చైనాదే పైచేయి:
స్పేస్ టెక్నాలజీ రంగంలో భారత్ - చైనాలు పోటాపోటీగా ముందుకు సాగుతున్నాయి. అయితే ఇప్పటివరకు ఈ పరుగులో చైనాయే ముందుంది. 2020 నాటికి మానవ సహిత యాత్రలను చేపట్టే దిశగా ప్రయాణిస్తున్న ఈ రెండు దేశాల్లో ఎవరు గెలిచినా, అసలు విజేత మాత్రం ప్రపంచ సైన్స్ కుటుంబమే.