భారతదేశం– భూ స్వరూపాలు :
తీరమైదానాలు:
దక్కను పీఠభూమికి ఇరువైపులా అరేబియా సముద్రం, బంగాళాఖాతం వెంబడి తీర మైదానాలున్నాయి. అవి:
1. పశ్చిమ తీర మైదానం
2. తూర్పు తీర మైదానం
వీటి వెడల్పులు వివిధ ప్రాంతాల్లో వివిధ రకాలుగా ఉన్నాయి.
ఇది దక్కను పీఠభూమికి పశ్చిమం వైపున అరేబియా సముద్రం మధ్య వ్యాపించి ఉంది. ఈ మైదానం సన్నగా,అసమానంగా అక్కడక్కడ కొండల భూ భాగంతో ఉంది. ఇది గుజరాత్‌ తీరంలోని రాణా ఆఫ్‌ కచ్‌ నుంచి కేరళ తీరం వరకు విస్తరించి ఉంది. ఈ తీరం చాలా తక్కువ వెడల్పు (10 – 25 కి.మీ) కలిగి ఉంది. దీన్ని వివిధ ప్రాంతాల్లో వివిధ పేర్లతో పిలుస్తున్నారు.
1. మహారాష్ట్ర, గోవా– కొంకణ్‌ తీరం
2. కర్ణాటక – కెనరా తీరం
3. కేరళ – మలబార్‌ తీరం
- ఈ తీరమైదానంలో ఎక్కువ సంఖ్యలో నదీ ముఖద్వారాలున్నాయి. వీటిలో నర్మద, తపతి ముఖ్యమైనవి. వీటికి ఉత్తరంగా సబర్మతి, మహి మొదలైన నదుల వల్ల గుజరాత్‌ మైదానం ఏర్పడింది.
- కర్ణాటక మైదానం ద్వారా శరావతి నది ప్రవహిస్తోంది. ఈ నదిపై దేశంలోనే అతి ఎత్తయిన∙జలపాతం జోగ్‌ (జర్సోప్పా) ఉంది. దీని ఎత్తు 275 మీ.
- దీంట్లో మలబారు తీరం ఉప్పు నీటి సరస్సులకు ప్రసిద్ధి. వీటినే ‘లాగూన్‌’లు అని కూడా అంటారు. వీటిలో ముఖ్యమైనవి అష్టముడి, వెంబనాడు సరస్సులు.
ఈ మైదానం దక్కను పీఠభూమికి తూర్పున, బంగాళాఖాతానికి మధ్య విస్తరించి ఉంది. ఈ మైదానం పశ్చిమ తీరమైదానంలా కాకుండా బల్లపరుపుగా, ఎక్కువ వెడల్పుతో ఉంది. దీని సరాసరి వెడల్పు 120 కి.మీ. ఈ తీరానికి కూడా వివిధ ప్రాంతాల్లో వివిధ పేర్లు ఉన్నాయి.
1. పశ్చిమబెంగాల్‌ – వంగ తీరం
2. ఒడిశా – ఉత్కళ్‌ తీరం
3. ఉత్తర ఆంధ్ర – సర్కార్ తీరం
4. తమిళనాడు – కోరమాండల్‌ తీరం
ఈ తీరంలో ఉన్న ముఖ్యమైన సరస్సులు:
చిలకా సరస్సు: ఇది ఉప్పునీటి సరస్సు. ఒడిశా తీరంలో ఉంది.
కొల్లేరు సరస్సు: ఇది మంచినీటి సరస్సు. కృష్ణా, గోదావరి డెల్టాల మధ్య ఉంది.
పులికాట్‌ సరస్సు: ఇది ఉప్పునీటి సరస్సు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా, తమిళనాడు సరిహద్దులో ఉంది.
- పులికాట్‌ సరస్సులో శ్రీహరికోట అనే దీవి ఉంది. దీని నుంచి రాకెట్లను ప్రయో గిస్తారు. దీన్ని సతీష్‌ధావన్‌ రాకెట్‌ ప్రయోగ కేంద్రంగా పిలుస్తారు. ఈ సరస్సును ఆనుకొని నేలపట్టు పక్షి సంరక్షణా కేంద్రం ఉంది.
- ఈ తీరప్రాంతం నాలుగు ప్రధాన డెల్టాలకు నిలయంగా ఉంది.
1. మహానది డెల్టా – ఒడిశా,
2. కృష్ణా, గోదావరి డెల్టాలు – ఆంధ్రప్రదేశ్,
3. కావేరి డెల్టా – తమిళనాడు.
- ఇది వ్యవసాయ రంగానికి చాలా అనుకూలమైంది.
భారత ఉపఖండంలో అతిపెద్ద ఎడారి థార్‌. దీన్ని భారతదేశ గొప్ప ఎడారి అంటారు. ఇది ఆరావళి పర్వతాలకు వాయవ్యంగా ఉంది. దీని విస్తీర్ణం సుమారు 2 లక్షల చ.కి.మీ.
- ఈ ఎడారి రాజస్థాన్‌లో అధిక భాగం, హర్యానాలో కొంతభాగం, పాకిస్థాన్‌లో అతికొద్ది భాగం విస్తరించి ఉంది.
- థార్‌ ఎడారిలో వార్షిక వర్షపాతం అతి తక్కువ. ఇక్కడ వర్షపాతం 10 సెం.మీ. నుంచి 50 సెం.మీ. వరకు ఉండటం వల్ల ఎక్కువగా ముళ్లపొదలతో కూడిన ఉద్భిజ్జాలు ఉన్నాయి.
- థార్‌ ఎడారి ప్రాంతంలోని జోథ్‌పూర్, బికనీర్, జైసల్మీర్‌ భారతదేశ జనపదాల్లో ముఖ్యమైనవిగా ప్రసిద్ధి చెందాయి.
1. భారతదేశం మధ్యగా కర్కటక రేఖ (23బీని ఉత్తర అక్షాంశం) ఎన్ని రాష్ట్రాల ద్వారా పోతోంది?
1) 9
2) 3
3) 8
4) 10
- View Answer
- సమాధానం: 3
2. కింది వాటిలో మయన్మార్‌తో భారత దేశంలోని ఏ రాష్ట్రం భూ సరిహద్దును పంచుకోవడం లేదు?
1) అరుణాచల్‌ ప్రదేశ్‌
2) నాగాలాండ్‌
3) మణిపూర్‌
4) త్రిపుర
- View Answer
- సమాధానం: 4
3. ప్రపంచంలోనే అతి ఎత్తయిన శిఖరం మౌంట్‌ ఎవరెస్ట్‌ (8,848 మీ.). ఇది ఏ పర్వత శ్రేణుల్లో ఉంది?
1) హిమాచల్‌ హిమాలయాలు
2) హిమాద్రి హిమాలయాలు
3) శివాలిక్‌ కొండలు
4) ఆరావళి పర్వత శ్రేణులు
- View Answer
- సమాధానం: 2
4. ప్రపంచంలో అతి పొడవైన హిమనీనదం సియాచిన్‌. ఇది ఏ పర్వత శ్రేణిలో ఉంది?
1) లడక్‌
2) కైలాస్‌
3) కారకోరం
4) కున్‌లున్‌
- View Answer
- సమాధానం: 3
5. భారతదేశంలో ధాల్ సరస్సు ఎక్కడ ఉంది?
1) ఆరావళి పర్వతాలు
2) వింధ్య–సాత్పురా పర్వతాలు
3) నీలగిరి కొండలు
4) హిమాలయ పర్వతాలు
- View Answer
- సమాధానం: 4
6. వేసవి విశ్రాంతి స్థావరాలైన సిమ్లా, ముస్సో రి, నైనిటాల్ ఏ పర్వత శ్రేణుల్లో ఉన్నాయి?
1) శివాలిక్‌ కొండలు
2) హిమాచల్‌ హిమాలయాలు
3) హిమాద్రి హిమాలయాలు
4) పర్వత పాద హిమాలయాలు
- View Answer
- సమాధానం: 2
7. ఇసుక, గ్రావెల్, కంగ్లామరేట్ లాంటి తృతీ య మహాయుగానికి చెందిన అవక్షేప శిలలతో ఏర్పడిన పర్వత శ్రేణులు ఏవి?
1) శివాలిక్‌ కొండలు
2) హిమాచల హిమాలయాలు
3) హిమాద్రి హిమాలయాలు
4) ఆరావళి పర్వతాలు
- View Answer
- సమాధానం: 1
8. తీస్తా, బ్రహ్మపుత్ర నదుల మధ్య విస్తరించి ఉన్న హిమాలయాలు ఏవి?
1) నేపాల్ హిమాలయాలు
2) అస్సాం హిమాలయాలు
3) కుమాన్ హిమాలయాలు
4) పంజాబ్ హిమాలయాలు
- View Answer
- సమాధానం: 2
9. పంజాబ్ హిమాలయాలు ఏ నదుల మధ్య విస్తరించి ఉన్నాయి?
1) సట్లేజ్ – కాళి నదుల మధ్య
2) కాళి – తీస్తా నదుల మధ్య
3) తీస్తా – బ్రహ్మపుత్ర నదుల మధ్య
4) సింధూ – సట్లెజ్ నదుల మధ్య
- View Answer
- సమాధానం: 4
10. నందాదేవి శిఖరం ఏ హిమాలయ శ్రేణుల్లో ఉంది?
1) పంజాబ్ హిమాలయాలు
2) కుమాన్ హిమాలయాలు
3) నేపాల్ హిమాలయాలు
4) అస్సాం హిమాలయాలు
- View Answer
- సమాధానం: 2
11. ఉత్తరప్రదేశ్, హర్యానా రాష్ట్రాల్లోని శుష్క ప్రదేశాల్లో ఉన్న చవుడు, లవణీయ, స్ఫటిక భూ భాగాలను ఏమని పిలుస్తారు?
1) భంగర్
2) టెరాయి
3) కల్లార్
4) ఖాదర్
- View Answer
- సమాధానం: 3
12. శివాలిక్‌ కొండల పాదాల వెంట విసనకర్ర ఆకారంలో విస్తరించిన గులకరాళ్లతో కూడిన సచ్ఛిద్ర మండలాన్ని ఏమంటారు?
1) టెరాయి
2) భంగర్
3) ఖాదర్
4) బాబర్
- View Answer
- సమాధానం: 4
13. ఇటీవల ఏర్పడిన ఒండలి మైదానాన్ని ఏమంటారు?
1) ఖాదర్
2) కల్లార్
3) భంగర్
4) టెరాయి
- View Answer
- సమాధానం: 1
14. మనదేశంలో 82బీని తూర్పు రేఖాంశం కింది వాటిలో ఏ పట్టణం ద్వారా పోతుంది?
1) మచిలీపట్నం
2) కాకినాడ
3) చిత్తూరు
4) విశాఖపట్నం
- View Answer
- సమాధానం: 2
15. సూర్యకిరణాలు ఒక రేఖాంశం నుంచి మరో రేఖాంశం చేరడానికి సుమారు ఎంత సమయం పడుతుంది?
1) 8 నిమిషాలు
2) 4 గంటలు
3) 4 నిమిషాలు
4) 6 నిమిషాలు
- View Answer
- సమాధానం: 3
16. భారతదేశంలో సముద్రతీరం ఉన్న రాష్ట్రాలు ఎన్ని?
1) 3
2) 9
3) 8
4) 7
- View Answer
- సమాధానం: 2
17. మాల్వా పీఠభూమికి వాయవ్యంగా ఉన్న పర్వతాలు ఏవి?
1) ఆరావళి పర్వతాలు
2) వింధ్య పర్వతాలు
3) సాత్పురా పర్వతాలు
4) నీలగిరి కొండలు
- View Answer
- సమాధానం: 1
18. సాత్పురా పర్వతాల తూర్పు భాగాన్ని ఏమని పిలుస్తారు?
1) గర్విల్గర్ కొండలు
2) మహాదేవ్ కొండలు
3) రాజ్పిప్ల కొండలు
4) మైకాల్ పీఠభూమి
- View Answer
- సమాధానం: 4
19. అజంతా కొండలు ఏ రాష్ట్రంలో ఉన్నాయి?
1) మధ్యప్రదేశ్
2) మహారాష్ట్ర
3) కర్ణాటక
4) ఛత్తీస్గఢ్
- View Answer
- సమాధానం: 2
20. తాల్ఘాట్, పాల్ఘాట్ కనుమలు ఏ పర్వతాల్లో ఉన్నాయి?
1) పశ్చిమ కనుమలు
2) తూర్పు కనుమలు
3) ఆరావళి పర్వతాలు
4) హిమాలయ పర్వతాలు
- View Answer
- సమాధానం: 1
21.ప్రపంచ మొత్తం భూభాగంలో భారతదేశ విస్తీర్ణశాతం ఎంత?
1) 16.7
2) 5.4
3) 2.4
4) 4.7
- View Answer
- సమాధానం: 3
22. భారతదేశానికి ఉత్తర సరిహద్దు ఏది?
1) గాడ్విన్ ఆస్టిన్ శిఖర ప్రాంతం
2) కిలిక్ధావన్ కనుమ
3) పూర్వాంచల్ పర్వతాలు
4) సహ్యాద్రి పర్వతాలు
- View Answer
- సమాధానం: 2
23. భారతదేశంలో అతి పురాతమైన పర్వతాలు ఏవి?
1) ఆరావళి
2) నీలగిరి
3) హిమాలయ పర్వతాలు
4) మైకాల్ పర్వతాలు
- View Answer
- సమాధానం: 1
24. లూనీ నది హరివాణం ఏ మైదానాల్లో విస్తరించి ఉంది?
1) పంజాబ్–హర్యానా మైదానాలు
2) అసోంలోని బ్రహ్మపుత్ర లోయ
3) రాజస్థాన్ మైదానాలు
4) గంగా మైదానాలు
- View Answer
- సమాధానం: 3
25. శివాలిక్‌ కొండలను అరుణాచల్‌ ప్రదేశ్లో ఏమని పిలుస్తారు?
1) అరుణీ కొండలు
2) గారో కొండలు
3) మిస్మి కొండలు
4) మైకాల్ కొండలు
- View Answer
- సమాధానం: 3
26. మహదేవ్ కొండలు ఏ రాష్ట్రంలో విస్తరించి ఉన్నాయి?
1) ఛత్తీస్గఢ్
2) కేరళ
3) మధ్యప్రదేశ్
4) మహారాష్ట్ర
- View Answer
- సమాధానం: 3
27. వాయు, సముద్ర ప్రయాణ దూరాలను నాటికల్ మైళ్లలో కొలుస్తారు. ఒక నాటికల్ మైల్ ఎన్ని కిలోమీటర్లకు సమానం?
1) 1.582
2) 1.258
3) 1.852
4) 1.528
- View Answer
- సమాధానం: 3
28. ఉత్తరాంచల్, ఉత్తరప్రదేశ్, బిహార్, పశ్చిమ బెంగాల్, సిక్కిం రాష్ట్రాలు ఏ దేశంతో ఉమ్మడి సరిహద్దును కలిగి ఉన్నాయి?
1) భూటాన్
2) నేపాల్
3) చైనా
4) మయన్మార్
- View Answer
- సమాధానం: 2
29. కింది వాటిలో మూడు వైపులా అంత ర్జాతీయ సరిహద్దు ఉన్న రాష్ట్రాలేవి?
1) జమ్మూ–కశ్మీర్, పంజాబ్, హరియాణ
2) జమ్మూ–కశ్మీర్, అరుణాచల్‌ ప్రదేశ్‌,సిక్కిం
3) పంజాబ్, రాజస్థాన్, హరియాణ
4) హరియాణ, పశ్చిమబెంగాల్‌, గుజరాత్‌
- View Answer
- సమాధానం: 2
30.భారతదేశం, శ్రీలంక మధ్య ఉన్న ద్వీపం ఏది?
1) ఎలిఫెంటా
2) నికోబార్
3) రామేశ్వరం
4) సల్సెట్టి
- View Answer
- సమాధానం: 3
31. కింది వాటిలో అతి ఎక్కువ వైశాల్యం ఉన్న రాష్ట్ర్టం ఏది?
1) మధ్యప్రదేశ్
2) ఉత్తరప్రదేశ్
3) మహారాష్ట్ర
4) రాజస్థాన్
- View Answer
- సమాధానం: 4
32.నాగాలాండ్‌ రాష్ట్ర రాజధాని ఏది?
1) ఇంఫాల్
2) కోహిమా
3) షిల్లాంగ్
4) ఐజ్వాల్
- View Answer
- సమాధానం: 2
33. గల్ఫ్ ఆఫ్‌ మన్నార్, పాక్ జలసంధి వేటిని వేరు చేస్తున్నాయి?
1) శ్రీలంక నుంచి ఇండియాను
2) పాకిస్థాన్ నుంచి గుజరాత్ను
3) చైనా నుంచి జమ్మూ–కశ్మీర్ను
4) పైవేవీకావు
- View Answer
- సమాధానం: 1
34. శ్రీహరికోట ఏ జిల్లాలో ఉంది?
1) పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా
2) చిత్తూరు
3) కర్నూలు
4) ప్రకాశం
- View Answer
- సమాధానం: 1
35.పాక్ జలసంధి ఏ దేశాల మధ్య ఉంది?
1) శ్రీలంక – భారత్
2) శ్రీలంక–మాల్దీవులు
3) భారత్ – మాల్దీవులు
4) భారత్ – మారిషస్
- View Answer
- సమాధానం: 1
36. ఏ నది దక్కన్ పీఠభూమిని ఉత్తర భారత దేశం నుంచి విభజిస్తోంది?
1) చంబల్
2) కృష్ణా
3) గోదావరి
4) నర్మద
- View Answer
- సమాధానం: 4
More Articles
