రీసెర్చ్ అండ్ అనాలసిస్ వింగ్

చరిత్ర
రీసెర్చ్ అండ్ అనాలసిస్ వింగ్ (ఆర్‌ఏడబ్ల్యూ-రా)... భారత విదేశీ గూఢాచార సంస్థ. 1962లో జరిగిన భారత్-చైనా యుద్ధం, 1965లో జరిగిన భారత్-పాకిస్తాన్ యుద్ధం అనంతరం విదేశాలపై గట్టి నిఘా ఉంచేందుకు ఒక సంస్థ అవసరం ఏర్పడింది. అప్పటి వరకూ విదేశీ, స్వదేశీ నిఘా వ్యవస్థను ఇంటలిజెన్స్ బ్యూరో(ఐబీ)పర్యవేక్షించే ది. 1968 సెప్టెంబర్‌లో ‘ఇంటలిజెన్స్ బ్యూరో’ నుంచి వేరుగా విదేశీ నిఘా కార్యకలాపాలను పర్యవేక్షించేందుకు ‘రీసెర్చ్ అండ్ అనాలసిస్ వింగ్’ పేరిట మరో సంస్థను ఏర్పాటుచేశారు. ‘రా’ కేంద్ర కార్యాలయం న్యూఢిల్లీలో ఉంది.

విదేశాలపై నిఘా
‘రా’కు ప్రత్యకంగా విదేశాలపై నిఘా పెట్టే బాధ్యతను అప్పగించారు. ఇంటలిజెన్స్ బ్యూరో, ఇతర నిఘా సంస్థల మధ్య సంబంధాలను పర్యవేక్షిస్తుంది. ‘రా’ కేంద్ర కేబినెట్‌లో భాగం. ఇది పార్లమెంటుకు సమాధానం చెప్పనవసరం లేదు. సమాచార హక్కు చట్టం నుంచి దీనికి మినహాయింపు ఉంది. ‘రా’కు ఆర్క్(ఏఆర్‌సీ-ఏవియేషన్ రీసెర్చ్ సెంటర్) వైమానిక నిఘా వ్యవస్థ కూడా ఉంది. వివిధ దేశాల నిఘా సంస్థలతోనూ ‘రా’కు సత్సంబంధాలు ఉంటాయి. ‘రా’ గూఢచారులు బహుళజాతి సంస్థలు, ఎంబసీలు, వివిధ ఆఫీసుల్లో పనిచేస్తూ తమ కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తూ ఉంటారు.

కార్యకలాపాలు
పొరుగు దేశాల రాజకీయ, రక్షణ అభివృద్ధి కార్యకలాపాలు ఏవైతే భారతదేశ రక్షణ, విదేశీ వ్యవహారాలను ప్రభావితం చేయగలవో వాటిపై నిఘా ఉంచుతుంది.
ఇతర దేశాల నుంచి దేశ భద్రతకు ఉన్న ముప్పును ముందుగానే పసిగట్టడం రక్షణ దిగుమతులు తదితరాలపై కన్నేసి ఉంటుంది.

కౌంటర్ ఇంటెలిజెన్స్: శత్రుదేశాల నిఘా వర్గాలపై కూడా ‘రా’ నిఘా ఉంచుతుంది.