భారతీయ జ్ఞాన్‌పీఠ్ పురస్కారం 2017

మొదటి అవార్డును 1965లో ప్రదానం చేశారు. 1965 నుంచి 1981 వరకు ఒక పుస్తకానికి జ్ఞాన్‌పీఠ్ పురస్కారం ఇచ్చేవారు. 1982 నుంచి ఒక పుస్తకానికి కాకుండా సాహితీ రంగంలో చేసిన సేవకు ఇవ్వడం ప్రారంభించారు. అవార్డు గ్రహీతలకు రూ.11 లక్షల నగదు, సరస్వతీ దేవి కాంస్య విగ్రహం ప్రదానం చేస్తారు.

• తొలి జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డు గ్రహీత మలయాళ రచయిత జి.శంకర కురుప్ (1965). ‘ఒదక్కుజల్’ అనే పుస్తకానికి ఈ అవార్డు లభించింది.
• జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డును అందుకున్న తొలి మహిళ బెంగాలీ రచయిత్రి ఆశాపూర్ణాదేవి (1976). ఆమె రాసిన ‘ప్రథమ్ ప్రతిశ్రుతి’ అనే నవలకు ఈ అవార్డు లభించింది. ఇప్పటి వరకు ఎనిమిది మంది మహిళలకు జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డును బహూకరించారు.

తెలుగు రచయితలు
ఇప్పటి వరకు ముగ్గురు తెలుగు రచయితలు ఈ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. వారు..
విశ్వనాథ సత్యనారాయణ (1970)
సి.నారాయణరెడ్డి (1988)
రావూరి భరద్వాజ (2012)

2016లో శంఖ ఘోష్‌కు అవార్డు
2016లో బెంగాలీ కవి శంఖ ఘోష్‌ను జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డు లభించింది. 52వ జ్ఞాన్‌పీఠ్ పురస్కారాన్ని ఆయన అందుకున్నారు. సాహిత్యంలో నోబెల్ బహుమతి పొందిన రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ రచనలపై శంఖఘోష్ విస్తృత పరిశోధనలు చేశారు. ఈయనతో కలిపి ఇప్పటి వరకు ఆరుగురు బెంగాలీ రచయితలకు జ్ఞాన్‌పీఠ్ లభించింది. ఘోష్ కంటే ముందు ఈ పురస్కారాన్ని 1996లో బెంగాలీ రచయిత్రి మహాశ్వేతాదేవి అందుకున్నారు. శంఖఘోష్‌కు గతంలో సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (1999), పద్మభూషణ్ (2011) పురస్కారాలు కూడా లభించాయి.

కృష్ణ సోబతీకి ‘2017 జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డు’
2017కు గాను జ్ఞాన్‌పీఠ్ అవార్డును ప్రముఖ హిందీ రచయిత్రి కృష్ణ సోబతీకి ప్రకటించారు. 2017, నవంబర్ 3న జ్ఞాన్‌పీఠ్ సెలక్షన్ బోర్డు ఈ అవార్డును ప్రకటించింది. ఆమెకు 53వ జ్ఞాన్‌పీఠ్ పురస్కారాన్ని ప్రదానం చేస్తారు. జ్ఞాన్‌పీఠ్‌కు ఎంపికైన 11వ హిందీ రచయిత/రచయిత్రి కృష్ణ సోబతీ. మహాదేవి వర్మ తర్వాత హిందీలో జ్ఞాన్‌పీఠ్‌ను పొందిన రెండో మహిళా రచయిత్రి కృష్ణ సోబతీ కావడం విశేషం.

కృష్ణ సోబతీ 1925, ఫిబ్రవరి 18న ప్రస్తుత పాకిస్థాన్‌లోని పంజాబ్ ప్రావిన్స్‌లో జన్మించారు. ఆమె వయసు 92 ఏళ్లు. దేశ విభజన, స్త్రీ పురుష సంబంధాలు, మారుతున్న భారతీయ సమాజ స్థితిగతులు, క్షీణిస్తున్న మానవ విలువలు వంటివి ఆమె కథాంశాలు. ఆమె పలు రచనలు భారతీయ భాషలతో పాటు స్వీడిష్, రష్యన్, ఆంగ్లంలోకి కూడా అనువాదమయ్యాయి.

కృష్ణ సోబతీకి 1980లో ‘జిందగీనామా’ అనే నవలకు సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు, 1996లో సాహిత్య అకాడమీ ఫెలోషిప్ లభించాయి. 2010లో కేంద్ర ప్రభుత్వం ‘పద్మభూషణ్’ ప్రకటించినప్పటికీ ఆమె తిరస్కరించారు.

కృష్ణ సోబతీ ఇతర రచనలు: మిత్రో మర్‌జాని, దార్ సే బిచ్చుడీ, దిలో దానిష్, బాద్‌లోంకే ఘేరే, ఏ లడ్‌కీ, గుజరాత్ పాకిస్థాన్ సే గుజరాత్ హిందుస్థాన్.

‘జ్ఞాన్‌పీఠ్’ గ్రహీతలు

సంవత్సరం	గ్రహీత	భాష
1965	జి.శంకర కురుప్	మలయాళం
1966	తారాశంకర్ బందోపాధ్యాయ	బెంగాలీ
1967	ఉమాశంకర్ జోషి	గుజరాతీ
1967	కుప్పాలి వెంకటప్ప పుట్టప్ప (కువెంపు)	కన్నడ
1968	సుమిత్రానందన్ పంత్	హిందీ
1969	ఫిరాఖ్ గోరఖ్‌పురి	ఉర్దూ
1970	విశ్వనాథ సత్యనారాయణ	తెలుగు
1971	బిష్ణు డే	బెంగాలీ
1972	రాంధారి సింగ్ దిన్‌కర్	హిందీ
1973	డి.ఆర్.బెంద్రె	కన్నడ
1973	గోపీనాథ్ మొహంతి	ఒడియా
1974	విష్ణు సఖరాం ఖండేకర్	మరాఠీ
1975	అఖిలన్	తమిళ్
1976	ఆశాపూర్ణాదేవి	బెంగాలీ
1977	కె.శివరాం కారంత్	కన్నడ
1978	సచ్చిదానంద వాత్సాయన్	హిందీ
1979	బీరేంద్ర కుమార్ భట్టాచార్య	అస్సామీస్
1980	ఎస్.కె.పొట్టెక్కాట్	మలయాళం
1981	అమృతా ప్రీతమ్	పంజాబీ
1982	మహాదేవి వర్మ	హిందీ
1983	మాస్తి వెంకటేశ అయ్యంగార్	కన్నడ
1984	తక్కజి శివశంకర పిళ్లై	మలయాళం
1985	పన్నాలాల్ పటేల్	గుజరాతీ
1986	సచ్చిదానంద రౌత్రాయ్	ఒడియా
1987	విష్ణువామన్ శిర్వాద్కర్ (కుసుమాగ్రజ్)	మరాఠీ
1988	సి.నారాయణరెడ్డి	తెలుగు
1989	ఖుర్రత్‌లేన్ హైదర్	ఉర్దూ
1990	వినాయక కృష్ణ గోకాక్	కన్నడ
1991	సుభాష్ ముఖోపాధ్యాయ	బెంగాలీ
1992	నరేష్ మెహతా	హిందీ
1993	సీతాకాంత్ మహాపాత్ర	ఒడియా
1994	యు.ఆర్.అనంతమూర్తి	కన్నడ
1995	ఎం.టి.వాసుదేవన్ నాయర్	మలయాళం
1996	మహాశ్వేతాదేవి	బెంగాలీ
1997	అలీ సర్దార్ జాఫ్రి	ఉర్దూ
1998	గిరీష్ కర్నాడ్	కన్నడ
1999	నిర్మల్ వర్మ	హిందీ
1999	గురుదయాళ్ సింగ్	పంజాబీ
2000	ఇందిరా గోస్వామి	అస్సామీస్
2001	రాజేంద్ర షా	గుజరాతీ
2002	జయకాంతన్	తమిళ్
2003	విందా కరాందికర్	మరాఠీ
2004	రెహమాన్ రాహి	కశ్మీరీ
2005	కున్వర్ నారాయణ్	హిందీ
2006	రవీంద్ర కెలేకర్	కొంకణి
2006	సత్యవ్రత్ శాస్త్రి	సంస్కృతం
2007	ఒ.ఎన్.వి.కురుప్	మలయాళం
2008	అక్లాఖ్ మహమ్మద్ ఖాన్	ఉర్దూ
2009	అమర్ కాంత్	హిందీ
2009	శ్రీ‌లాల్ శుక్లా	హిందీ
2010	చంద్రశేఖర కంబర	కన్నడ
2011	ప్రతిభా రే	ఒడియా
2012	రావూరి భరద్వాజ	తెలుగు
2013	కేదార్‌నాథ్ సింగ్	హిందీ
2014	బాలచంద్ర నెమాడే	మరాఠీ
2015	రఘువీర్ చౌదరి	గుజరాతీ
2016	శంఖ ఘోష్	బెంగాలీ
2017	కృష్ణ సోబతీ	హిందీ