జనాభా.. ఆర్థికాభివృద్ధి.. పరిణామాలు

అధిక జనాభావృద్ధి, ఆర్థికవృద్ధి మధ్యగల సంబంధం విషయంలో శతాబ్దకాలానికిపైగా చర్చ కొనసాగుతోంది. ప్రముఖ ఆర్థికవేత్త మాల్థస్‌ అభిప్రాయంలో అధిక జనాభా వృద్ధి, ఆర్థికాభివృద్ధికి ప్రతిబంధకంగా ఉండటంతోపాటు వనరులపై ఒత్తిడి పెరుగుతుందని తద్వారా తలసరి ఆదాయంలో వచ్చిన తగ్గుదల కారణంగా ప్రజల జీవన నాణ్యత తగ్గుతుంది.

మాల్థస్‌ అభిప్రాయానికి విరుద్ధంగా తూర్పు ఆసియా దేశాల్లో జనాభా వృద్ధి ఆర్థిక ప్రగతికి దారితీసింది. దాంతోపాటు అక్కడి ప్రజల జీవన నాణ్యత పెరుగుదలకు దోహదం చేసింది. ఆయా దేశాల్లోని మొత్తం జనాభాలో చదువుకున్న యువత శాతం ఎక్కువగా ఉండడంతో అందుబాటులో ఉన్న సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని సమర్థంగా వినియోగించుకున్నారు. తద్వారా ఉత్పాదకత మెరుగైంది. ఆర్థికాభివృద్ధి విషయంలో మానవ వనరులను ఆయా దేశాలు కీలక యంత్రాలుగా గుర్తించాయి. ఉపాధి అవకాశాలు విస్తృతమవడంతో ఆదాయం,పొదుపు పెట్టుబడులలో ఏర్పడిన పెరుగుదల ఆర్థికాభివృద్ధి వేగవంతమవడానికి కారణమైంది.

భారత్‌ - జనాభావృద్థి ధోరణి:
ప్రపంచ విస్తీర్ణంలో కేవలం 3.4 శాతం వాటాను మాత్రమే కలిగిన భారత్‌.. జనాభాలో మాత్రం 17.5 శాతం (2011 లెక్కల ప్రకారం భారత జనాభా 121.02 కోట్లు) వాటాను దక్కించుకుంది. భారత్‌ జనాభా అమెరికా, ఇండోనేషియా, బ్రెజిల్‌, పాకిస్థాన్‌, బంగ్లాదేశ్‌, జపాన్‌ దేశాల ఉమ్మడి జనాభాకు సమానం. ఈ స్థితి దేశంలో భూమిపై పెరుగుతున్న జనాభా ఒత్తిడిని తెలియజేస్తుంది. స్వాతంత్య్రానంతరం దేశంలో ఆరోగ్య సౌకర్యాలు మెరుగైన కారణంగా మరణాల రేటులో తగ్గుదల సంభవించింది. 1951 నుంచి 2010-11 మధ్యకాలంలో జననాల రేటులో వచ్చిన తగ్గుదల కంటే మరణాల రేట్లలో సంభవించిన తగ్గుదల ఎక్కువ కావడం గమనార్హం. గత 50 సంవత్సరాల కాలంలో శిశు మరణాల రేటులో సుస్థిరమైన తగ్గుదల సంభవించింది. 20వ శతాబ్దం రెండో అర్థబాగంలో శిశుమరణాలు ప్రతి వెయ్యి జననాలకు 218 కాగా 2011లో 44కు తగ్గాయి. పేదరికం అధికంగా ఉన్నా.. ఆరోగ్య సంరక్షణ మెరుగుపడడంతో ప్రసూతి మరణాల రేటులోనూ తగ్గుదల సంభవించింది. గత ఆరు దశాబ్దాల కాలంలో దేశంలో జననాల రేటులో కొంతమేర తగ్గుదల సంభవించింది. కేరళ, తమిళనాడు, గోవా వంటి రాష్ట్రాల్లో జననాల రేటులో తగ్గుదల ఎక్కువగా నమోదైంది. మిగిలిన రాష్రాల్లో జననాల రేటు ఇప్పటికి ఎక్కువగానే ఉండడాన్ని గమనించవచ్చు.

అధిక జనాభా- పరిణామాలు:
అభివృద్ధి చెందుతున్న భారత్‌ వంటి దేశాల్లో అధిక జనాభావృద్ధి ఆయా దేశాల ఆర్థికాభివృద్ధిపై రుణాత్మక ప్రభావాన్ని చూపించింది. భారత్‌లో అధిక జనాభా వృద్ధి కారణంగా వ్యవసాయ భూమిపై జనాభా ఒత్తిడి పెరిగింది. తద్వారా తలసరి సాగు భూమి తగ్గింది. దాంతో కమతాల పరిమాణం తగ్గి వ్యవసాయ ఉత్పత్తి, ఉత్పాదకత కుంటుపడింది. మరోవైపు పెరుగుతున్న జనాభా అనుత్పాదక అవసరాల నిమిత్తం వనరులను డిమాండ్‌ చేస్తుండడంతో మూలధన కల్పన తగ్గుతుంది. అధిక జనాభావృద్ధి కారణంగా ఆయా దేశాలు అధిక నిరుద్యోగం, అల్ప ఉద్యోగిత సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నాయి. మరోవైపు ఆహార సమస్య, వసతి, రవాణా, విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ వంటి రంగాలకు సంబంధించిన సేవల లభ్యతలో కొరత పెరుగుతుంది. ఆయా దేశాల్లో పెరుగుతున్న వినియోగం కారణంగా మూలధన కల్పన, పెట్టుబడులు తగ్గుతాయి. శక్తి, నీరు, అడవులు వంటి వనరుల అధిక వినియోగం కారణంగా పర్యావరణ పరంగా సమతుల్యత లోపించి ప్రజల జీవన నాణ్యత తగ్గుతుంది. భారత్‌లో అధికార యంత్రాంగం కేంద్రీకృత విధానం కారణంగా జనాభా స్థిరీకరణకు అవరోధాలు ఏర్పడుతున్నాయి. భారత్‌లో శ్రామికశక్తి, వ్యవసాయరంగంపై ఆధారపడుతుండడంతో తలసరి ఆదాయం అల్పస్థాయిలో ఉంటుంది. ఇటీవల కాలంలో వ్యవసాయ రంగంలో సంక్షోభం కారణంగా గ్రామీణ ప్రజలు పట్టణ ప్రాంతాలకు వలస వెళ్లారు. తద్వారా పట్టణ జనాభా పెరిగింది. అధిక పట్టణీకరణ కారణంగా మురికివాడలు పెరగడం, నిరుద్యోగం, నేరాల రేటు అధికమవడం, జీవన ప్రమాణాల స్థాయిలో తగ్గుదల వంటి పరిస్థితులు ఏర్పడుతున్నాయి. మరోవైపు వాయు కాలుష్యం, నీటి సమస్యలు, అధిక ఉష్ణోగ్రత వంటి పర్యావరణ సంబంధిత సమస్యలు పెరుగుతున్నాయి.

జనాభా నియంత్రణ-వివిధ దేశాల చర్యలు:
చైనా:
చైనాలోజనాభావృద్ధి రేటు తగ్గించడానికి 1979లో డెంగ్‌ జియావోపింగ్‌ (Deng Xiaoping), ఏక సంతానం(One child policy) విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు. అధికారిక అంచనాల ప్రకారం ఈ విధానం చైనాలో 400 మిలియన్‌ల జననాలను నియం త్రించగలిగింది. ప్రభుత్వం పాపులేషన్‌ అండ్‌ ఇన్ఫర్మేషన్‌ రీసెర్‌‌చ సెంటర్‌ (Population and information Research centre)ను ఏర్పాటు చేసింది. ఇది జనాభా సంఖ్య గురించిన వివరాలు, ప్రభుత్వ విధానాల అమలుకు సంబంధించి ప్రభుత్వానికి సహాయం చేస్తుంది. వన్‌ ఛైల్‌‌డ విధానం ప్రకారం పౌరులు శిశువు జననానికి ముందే విధిగా జనన సర్టిఫికెట్‌ పొందాలి. ఈ విధానాన్ని అంగీకరించిన వారికి ప్రత్యేక ప్రయోజనాలను ప్రభుత్వం కల్పిస్తుంది. ఒక శిశువు కంటే ఎక్కువ శిశువులను కలిగి ఉన్నవారు తమ ఆదాయంలో 50 శాతం పన్నుగా చెల్లించాలి అనే నిబంధనలను ప్రభుత్వం ప్రవేశ పెట్టింది. 1980లలో ప్రాంతాల వారీగా జనాభా నియంత్రణకు ప్రభుత్వం బర్‌‌త కోటా విధానాన్ని (Birth Quota System) ప్రవేశపెట్టింది. ఈ పద్ధతి ప్రకారం స్థానిక అధికారులు ఆయా ప్రాంతాల్లో జనాభా పెరుగుదల లక్ష్యాన్ని మించకుండా చర్యలు చేపట్టారు.

ఇరాన్‌:
ఇటీవలకాలంలో జననాల రేటు తగ్గింపులో ఇరాన్‌ విజయవంతమైంది. వివాహ లెసైన్‌‌స పొందడానికి ముందు పురుషులు, స్త్రీలు తప్పనిసరిగా గర్భ నిరోధక కోర్సులను అధ్యయనం చేయాలి. చిన్న కుటుంబం Contraception (గర్భనిరోధం) లకు సంబంధించి ప్రజల్లో ఇరాన్‌ అవగాహన కల్పించడానికి ప్రయత్నిస్తుంది.

ముగింపు:
జనాభావృద్ధి నియంత్రణ ఆర్థిక, విద్య, ఆరోగ్యం వంటి అంశాలతో ముడిపడి ఉంది. ఈ అంశాల మధ్య సమన్వయాన్ని ఏర్పరచి శీఘ్ర ఆర్థికాభివృద్ధి సాధనకు ప్రభుత్వం ప్రయత్నించాలి. కుటుంబ నియంత్రణ కార్యక్రమాలపై ఖర్చు చేసే ధనం పేదరికం తగ్గింపు, ఆరోగ్య ప్రమాణాల మెరుగు, లింగ సమానత్వం (Gender equality) సాధించడం, శ్రామికశక్తి భాగస్వామ్యం పెంపునకు దోహదపడుతుంది. ప్రెగ్నెన్సీ (pregnency)లో తేడా 3 నుంచి 5 సంవత్సరాలు ఉండటం కారణంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో శిశుమరణాలు 46 శాతం మేరకు తగ్గాయి. బంగ్లాదేశ్‌లో ఒక కమ్యూనిటీకి చెందిన కుటుంబ నియంత్రణ పాటించిన మహిళలకు సంబంధించిన సర్వే ప్రకారం కుటుంబ నియంత్రణ పాటించిన మహిళలు.. ఇతర మహిళల కంటే 1/3 వంతు ఆదాయాన్ని అదనంగా ఆర్జించగలుగుతున్నారు. భారత్‌లో జనాభా పెరుగుదల నియంత్రణ విషయంలో ముఖ్య సంస్కరణలు చాలా అవసరం.